دیابت چیست؟ از کجا بفهمم دیابت دارم؟ آزمایش دیابت چگونه است؟ شاید به تازگی به دیابت دچار شده باشید و فکر می‌کنید دنیا برایتان به پایان رسیده است، اما باید بدانید با وجود اینکه دیابت به چهارمین بیماری پرکشتار دنیا تبدیل شده است، با آگاهی به موقع و انجام آزمایش دیابت می‌توان آن را مهار کرد. اولین قدم برای آگاهی از دیابت انجام آزمایش است، مخصوصا اگر سابقه ژنتیکی دارید از الزامات به حساب می‌آید. اگر سابقه ژنتیکی ندارید و از بد روزگار به دیابت گرفتار شده‌اید، بهتر است با ما همراه باشید تا در مورد این بیماری و آزمایش دیابت که کمک زیادی به آگاهی از پیشبرد این بیماری به شما می دهد، صحبت کنیم.
دیابت چیست؟
دیابت شایع‌ترین اختلال متابولیکی است که به دلیل عملکرد نامناسب لورالمعده و ترشح ناکافی انسولین در بدن به وجود می‌آید.( انسولین وظیفه دارد تا مواد غذایی، علی‌الخصوص مواد قندی و نشاسته‌ای را به انرژی تبدیل کند.) زمانی که انسولین نتواند این مواد غذایی را به انرژی تبدیل کند، حجم بسیاری از مواد قندی در بدن ذخیره می‌شود که فرد را به دیابت مبتلا می‌کند. در اینصورت است که می‌گوییم فرد به هایپرگلاسمی مبتلا شده است. هایپرگلاسیمی (افزایش قند خون) در اوایل ابتلا به دیابت، بعد از صرف غذا به خوبی قابل تشخیص است اما با پیشرفت دیابت، ممکن است سر و کله آن در آزمایش دیابت به صورت ناشتا نیز پیدا شود.
تاکنون دلیلی برای ضعف عملکردی لوزالمعده و ابتلا بیماران به دیابت کشف نشده است اما تحقیقات نشان می‌دهد که زمینه‌های ژنتیکی و محیطی برای مثال چاقی و عدم تحرک، تاثیر زیادی در مبتلا شدن به این بیماری دارد.
انواع دیابت
آشنایی با انواع دیابت از الزامات است. زیرا با مشاهده نتیجه آزمایش تشخیص نوع آن و شیوه مراقبتی از آن راحتتر خواهد شد. با انواع دیابت آشنایی دارید؟ دیابت به سه نوع تقسیم می‌شود که با هم ببینیم:
دیابت نوع 1
11% از جمعیت دیابتی‌های ایران را مبتلایان به دیابت نوع 1 شامل می‌شوند. این بیماری که به یک بیماری خود ایمنی معروف است، به دلیل تخریب سلول‌های بتا واقع در پانکراس (لوزالمعده) توسط سیستم ایمنی بدن به وجود می‌آید. این بیماری بیشتر جنبه ژنتیکی داشته و در افراد کم سن یعنی زیر 20 سال دیده می‌شود. اما استثناهایی نیز در دیابت نوع 1 وجود دارد و در برخی افراد بزرگسال نیز این بیماری دیده می‌شود.
دیابت نوع 2، بالاترین آمار مثبت بودن آزمایش دیابت
دیابت نوع 2 بیشترین میزان نتایج مثبت آزمایش دیابت را به خود اختصاص داده است، یعنی چیزی حدود 90-85%. این بیماری معمولا در کسانی که مقاومت به انسولین دارند بروز می‌کند و با بالا رفتن سن ریسک ابتلا به آن بیشتر است. چاقی و کم تحرکی بزرگ‌ترین عامل ابتلا به این نوع دیابت می‌باشد.
دیابت بارداری
جنین در هنگام رشد، در شکم مادر از خود هورمون‌هایی ترشح می‌کند که باعث بالا رفتن قند خون مادر می‌شود. حال اگر بدن مادر نتواند به اندازه کافی انسولین ترشح کند، به دیابت مبتلا می‌شود که به آن دیابت بارداری می‌گویند. این دیابت عوارضی چون خطر سقط جنین و ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 را در مادر بعد از زایمان افزایش می‌دهد.
نکته: در بین نتایج آزمایش دیابت، دیابت نوع 1 بیشترین درجه خطرناکی را به خود اختصاص داده است. زیرا در دیابت نوع 2 بدن با اختلال ترشح انسولین مواجه می‌شود، اما در نوع 1 بدن انسولین ترشح نمی‌کند و تنها چاره آن تزریق انسولین است.
حال که با دیابت و انواع آن آشنا شدید، باید در مورد آزمایش آن بدانید تا هر چه زودتر برای جلوگیری از پیشرفت آن اقدام کنید.
انواع آزمایش دیابت
FPG آسان‌ترین نوع آزمایش دیابت
FPG (آزمایش قند خون پلاسما در حالت ناشتا) معمولا برای تشخیص دیابت یا پیش دیابت انجام می‌شود. (پیش دیابت قند خون بالاست اما در حدی نیست که به آن دیابت گفته شود، اما در صورت عدم پیشگیری، فرد را در معرض ابتلا به دیابت قرار می‌دهد.) نحوه انجام آن به این صورت است که حتما باید 8 ساعت قبل از آزمایش دیابت ناشتا باشید.
در آزمایش دیابت، FPG ارجحیت بیشتری دارد، زیرا روند این آزمایش کاملا ساده و قابل اعتماد است. پس این آزمایش اولین آزمایشی است که پزشک معالجتان برایتان تجویز می‌کند.
نتایج این آزمایش بر اساس میلی گرم گلوکز در دسی لیتر به صورت زیر است:
- 99 میلی گرم و پایین‌تر، طبیعی
- 100 تا 125 میلی گرم، پیش دیابت (در معرض ابتلا به دیابت نوع 2)
- 126 میلی گرم و بالاتر، دیابت
نکته: این آزمایش نیازمند انجام مکرر است تا نظر قطعی در مورد آن گرفته شود.
GTT( آزمایش تحمل گلوکز خوراکی )
این نوع آزمایش نیز برای تشخیص دیابت و پیش دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد. روند این آزمایش به صورتی است که میزان قند خون را بعد از حداقل 8 ساعت ناشتا بودن و دو ساعت بعد از خوردن محلول مخصوص حاوی گلوکز( 75 گرم گلوکز حل شده در آب) نشان می‌دهد.
این آزمایش حساسیت بیشتری نسبت به آزمایش دیابت FPG دارد.
نتایج این آزمایش بر اساس میلی گرم گلوکز در دسی لیتر به صورت زیر است:
- 139 میلی گرم و پایین‌تر، طبیعی
- 140 تا 199 میلی گرم، پیش دیابت( در معرض ابتلا به دیابت نوع 2)
- 200 میلی گرم و بالاتر، دیابت
نکته: این آزمایش باید بار دیگر انجام شود تا نظر قطعی در مورد ابتلا به دیابت در نظر گرفته شود.
آزمایش گلوکز پلاسمای رندوم
این نوع آزمایش، همانطور که از نامش پیداست، به صورت رندوم صورت می‌گیرد، یعنی پزشک بدون در نظر گرفتن زمان خوردن آخرین وعدۀ غذایی، قند خونتان را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش همراه با علائم و نشانه‌های دیگر، می‌تواند تنها در تشخیص دیابت موثر باشد، نه پیش دیابت.
200 میلی گرم گلوکز در دسی لیتر به همراه علائم زیر می‌تواند نشان دهنده ابتلا به دیابت باشد:
- تکرر ادرار
- عطش زیاد
- کاهش وزن بی دلیل
- خستگی
- تاری دید
- افزایش اشتها
- زخم‌هایی که بهبود پیدا نمی‌کنند.
آزمایش تشخیص دیابت بارداری، حیاتی‌ترین آزمایش دیابت
دیابت بارداری نیز توسط آزمایش OGTT تشخیص داده می‌شود. روند انجام آزمایش به این صورت است که میزان قند خون 4 بار در طی یک آزمایش اندازه گیری می‌شود و اگر در حداقل دو بار اندازه‌گیری، قند خون بالای حد طبیعی باشد، دیابت بارداری تشخیص داده می‌شود.
نتایج بالاتر از حد طبیعی برای آزمایش دیابت بارداری
- در حالت ناشتا، 95 یا بالاتر
- یک ساعت بعد از خوردن محلول گلوکز، 180 یا بالاتر
- دو ساعت بعد از خوردن محلول گلوکر، 155 یا بالاتر
- سه ساعت بعد از خوردن محلول گلوگز، 140 یا بالاتر
نتیجه گیری
با هم انواع آزمایشاتی که برای تشخیص دیابت انجام می‌شوند را دیدیم. با دانستن این رنج‌ها خواهید فهمیدید که به دیابت دچار شده‌اید و یا نوع آن چیست، اما در این موارد حتما به پزشک مراجعه کنید تا اگر جواب آزمایش دیابت مثبت بود، به سرعت روند درمان را پیش بگیرید. در دیابت به هیچ وجه سهل انگاری نکنید چون با تشخیص به موقع دیابت می‌توان از عواقب جبران ناپذیر آن بکاهید.
لطفا سوالات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
