مزاج شناسی یکی از علومی است که از زمان قدیم مورد توجه خاص و عام بوده از جمله گستردگی آن برای تشخیص و درمان بیماریهای جسمی و روحی، زیرا تمام جنبههای زندگی انسان تحت تاثیر طبیعت بدنش قرار دارد و هر غذایی که میخورد بر تمامی اعضا بدن از مغز گرفته تا کلیه تاثیرگذار است.
در نظریههای اصلی انسان شناسی این باور وجود دارد که خودشناسی برای تحقق زندگی بهتر یک امر بدیهی است.
خودآگاهی درواقع درک درست و حقیقی از علایق، ارزشها و مهارتهای زندگی شخص است. مهارتهای خودآگاهی، توانایی تشخیص افکار، باورها و صفات شخصیتی است. این امر به توانایی تشخیص شخص برای واکنشهای محیطی و چگونگی هیجانهایش در ارتباط با دیگران تاثیر میگذارد.

در برخی از انواع مزاج شناسی، خوردن غذای نامناسب عواقب زیادی برای بدن در پی دارد. بنابراین برای داشتن زندگی سالم و آرامش روحی، همه ما به شناختی درمورد مزاج شناسی یا طبیعت خود نیاز داریم. حال با هم به بررسی انواع مزاج میپردازیم:
مزاج شناسی گرم و خشک(صفراوی)
در تعدد ارکان، آتش بیشتر از بقیه ارکان است که به این مزاج، گرم و خشک میگویند.
ویژگیهای اینگونه افراد
- دارای پوستی خشک و بدون رطوبت
- منافذ پوستی درشت و رگهای دست آشکار و گاها پنهان
- رنگ پوست متمایل به زرد
- موی سر خشک و ضخیم
- غالبا کم مو
- گرایش به ترشیها
- بیزار از سردیها
- مزه دهان تلخ در صبح
- دارای عطش و کم اشتها
- عدم وجود بوی بد دهان، نفخ، یبوست، بوی بد مدفوع در آنها
مزاج شناسی گرم و تر(دموی)
در این رکن، هوا بیشتر از سایر ارکان است به همین علت مزاج گرم و تر نام گرفته است.
ویژگیهای اینگونه افراد
- دارای پوستی نرم و مرطوب
- منافذ پوستی درشت که از علائم آن، خوب عرق کردنشان است.
- دارای دهان مرطوب با عطش کم
- رگهای دست آشکار و برجسته
- رنگ پوست سبزه
- چشم هایی متمایل به قرمز
- موی سر درشت و نرم
- معمولا پرمو
- گرایش کم به گرمیها

مزاج شناسی سرد و تر(بلغمی)
در این رکن آب از سایر ارکان بیشتر است که به مزاج سرد و تر معروف است.
ویژگیهای اینگونه افراد
- دارای پوستی نرم و مرطوب
- رگهای پنهان و منافذ ریز
- رنگ پوست سفید
- غالبا دارای موهای نازک و لخت
- اکثرا بی مو
- دارای دهان پرآب و اشتهای زیاد
- توانایی هضم پایین
- تمایل زیاد به شیرینی و شوری
نکته: افراد بلغمی نباید سردیجات را به تنهایی میل کنند. نوشابه، گوشت گاو، روغن نباتی و غیره و فرآوردههای این چنینی بلغم زا هستند و همه افراد بلغمی باید از این فرآوردهها پرهیز کنند.
مزاج شناسی سرد و خشک(سوداوی)
در این رکن خاک بیشتر از سایر ارکان است به همین علت سرد و خشک نام گرفته است.
ویژگیهای اینگونه افراد
- دارای پوستی خشک و بدون رطوبت
- منافد پوستی متوسط و رگهای دست پنهان
- رنگ پوست تیره
- موی سری خشک، مجعد و ضخیم
- اکثرا کم مو
- مزه دهان شور در صبح
- دارای دهانی خشک و کم آب
- اشتهای زیادی دارند اما نمیتوانند زیاد غذا بخورند.
- توان هضم غذایی بسیار کم
- اغلب دارای یبوست و نفح معده
- تمایل به شوری و شیرینی و خنثی در مقابل ترشی
نکته: افراد سوداوی چون مزاجشان سرد و خشک است باید از غذاهای سرد و خشک مثل کشک و گوشت گاو پرهیز کنند و غذاهای گرم و تر مثل عسل استفاده کنند.
انواع خوراکیها و غذاهای طبع سرد وگرم

سایر مزاجهایی که گفته نشد ترکیبی از مزاج های بالاست. مثلا مزاج سرد نتیجهای از علایم مزاج(سرد و خشک) و مزاج(سرد و تر) است.
مواردی که به شما در مزاج شناسی کمک میکند
بررسی سردی و گرمی بدن
برای تشخیص مزاج از طریق گرمی و سردی بدن، میتوانید بخشی از اندام مانند ساعد خود را لمس کنید و دقت کنید که با لمس کردن آن چه احساسی به شما دست میدهد. اگر احساس گرما و حرارت کردید، نشان میدهد که شما دارای مزاجی گرم هستید و اگر احساس سرما کردید، نشان دهنده این است که مزاج شما سرد است.
نرمی و سفتی بدن
بافت بدنی افراد از یکدیگر متفاوت است و این امر نشان دهنده تفاوت در مزاج آنها است. اگرفردی بافت بدنی نرمی داشته باشد و با لمس بدنش احساس گرما کردید، این فرد علاوه بر گرمی مزاج دارای رطوبت نیز هست و مزاج دموی دارد.
بررسی عضلات و استخوانی بودن
بالاتنه پهن و داشتن اندام درشت و نبض قوی نشان دهنده مزاج گرم است. علاوه بر این افرادی که دارای چهرهای لاغر و نحیف هستند و بینی آنها برجسته و واضح است دارای مزاج خشک هستند.
بررسی میزان خواب
ساعت خواب و چگونگی آن یکی دیگر از راه های تشخیص دهنده مزاج است. ساعت خواب افرادی که دارای مزاج سرد و تر هستند، بیشتر از حد مجاز است. همچنین افرادی که دارای مزاج گرم وخشک هستند، کم خواب بوده و بیشتر ساعات روز بیدار هستند.
عکس زیر بیانگر شخصیت درونی افراد با مزاجهای مختلف میباشد:

نتیجه گیری:
بااستناد به مطالب فوق درمییابیم که مزاج شناسی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- گرم و خشک: افراد که دارای این مزاج معمولا کم مو هستند و اشتهای خوب و پوست خشکی دارند. این افراد به گرمی ها تمایل بیشتری دارند.
- گرم و تر: افرادی که مزاج آنها گرم و تر است پوستی گرم و مرطوب دارند. تمایل این افراد به گرمی ها وترشی است. معمولا پرمو هستند.
- سرد و تر: این افراد دارای پوستی نرم و مرطوب هستند، تمایل زیادی به شیرینی و شوری دارند و اکثرا بی مو هستند.
- سرد و خشک: افراد دارای این مزاج، پوستی خشک دارند، تمایل زیادی به شوری و شیرینی دارند و اکثرا کم مو هستند.
اکنون که انواع مزاجها بیان شد و با مزاج شناسی آشنا شدهاید، میتوانید به سادگی طبع خود را با استفاده از این موارد ذکر شده تشخیص دهید.
حال شما بگویید که مزاج شما کدام است؟